نگاهی به ایمنی در آسانسور
اگر چه آسانسور به عنوان وسیله ای برای جابجایی بار و مسافر به صورت قائم پیشینه ای بسیار طولانی دارد اما نخستین آسانسور به شکل امروزی را دستگاه اختراع شده توسط اوتیس Otis میدانند. دلیل این امر تجهیز آسانسور به یک وسیله ایمنی برای امنیت مسافر و جلوگیری از سقوط در هنگام قطع طناب های فولادی یا زنجیری می باشد. از این رو شاید بتوان مهم ترین نکته در رابطه با آسانسور را موضوع ایمنی تلقی کرد. بکارگیری بهترین تجهیزات و قطعات انواع سیستم های محرکه، زیباترین کابین ها و درب ها و سیستم های کنترل با عملکرد فوق العاده بدون تامین ایمنی لازم برای آسانسور بی معنی است. بنابراین در این مقاله به بررسی مبحث ایمنی آسانسور هیدرولیکی می پردازیم.
ایمنی آسانسور هیدرولیکی
در آسانسورهای هیدرولیک ایمنی مسافران باید در بخش های گوناگون مورد توجه قرار گیرد. برخی موارد مانند مشخصات کابین، درب ها و عملکرد های الکتریکی جنبه عمومی دارند و در تمام آسانسورهای ایمن لحاظ می شوند که در اینجا به آن موارد نمی پردازیم. همچنن شما میتواند 5 قانون ایمنی آسانسور ها را در لینک ذکر شده مطالعه کنید.
شیر ایمنی ترکیدگی (راپچرولو)
راپچرولو Rupture valve یا شیر ترکیدگی مهم ترین وسیله ایمنی آسانسور هیدرولیکی است. شیر ترکیدگی قطعه ای در قسمت ورودی جک هیدرولیک می باشد و دارای دو پورت است؛ یک پورت مستقیما به جک و پورت دیگر به شلنگ هیدرولیک وصل می شود. چنانچه به هر دلیل از قبل ترکیدگی شلنگ روغن نرخ جریان خروجی از جک افزایش یابد و از حد مجاز تجاوز کند شیرترکیدگی جریان را مسدود کرده و اجازه سقوط نمی دهد. از این رو گاهی به راپچرولو، پاراشوت سیستم هیدرولیک نیز می گوئیم زیرا هنگام ترکیدگی شلنگ یا اتصالات مانند چتر نجات مانع سقوط کابین آسانسور می شود.
ترمز استحفاظی (پاراشوت)
جک هیدرولیک در سیستم های هیدرولیک غیرمستقیم به واسطه سیم بکسل به کابین مربوط می شود. در این حالت لازم است برای جلوگیری از سقوط کابین در اثر پاره شدن سیم بکسل از پاراشوت استفاده شود. در آسانسورهای هیدرولیک در تناسب با مشخصات سیستم از انواع پاراشوت لحظه ای و تدریجی میتوان استفاده کرد. ممکن است نحوه تحریک پاراشوت در کارسلینگ از طریق مکانیزمی غیر از گاورنر باشد. در واقع در اکثر کارسلینگ ها برای آسانسور هیدرولیک با سرعت کمتر از 0.63 متر بر ثانیه از پاراشوت لحظه ای استفاده می شود. مکانیزم عملکرد این پاراشوت از طریق شبکه لینک مکانیکی است که با شل شدن فنر قلاب بکسل ها تحریک می شود.
سوییچ های فشار
اگر به هر دلیلی مانند پاره شدن سیم بکسل، پاراشوت عمل کند فشار در سیستم هیدرولیک به صفر میل می کند. همچنین با عملکرد راپچر ولو فشار در سمت پاوریونیت دچار افت ناگهانی می شود. تحت شرایط غیرطبیعی و خطرناک مانند خالی شدن جک ولی پایین نیامدن فلکه در سیستم های کششی نیز فشار دچار افت ناگهانی در سیستم می شود. در همه این شرایط اضطراری که فشار کاهش ناگهانی پیدا می کند وجود سوییچ فشار حداقل باعث می شود تا با یک پالس الکتریکی به تابلوی فرمان، مدار ایمنی وارد عمل شده و رویه استاندارد برای حفظ امنیت بیشتر لحاظ شود. بر این اساس یکی از لوازم مهم ایمنی آسانسور هیدرولیک سوییچ فشار حد پایین است.
شیر ایمنی فشار شکن
شیر ایمنی فشار شکن در تمام سیستم های هیدرولیک بمنظور پایش فشار استاتیک یا دینامیک مورد استفاده قرار می گیرد. این وسیله بصورت مستمر فشار سیستم را کنترل می نماید. در صورتی که فشار بیش از حد مجاز باشد از طریق بای پاس بخشی از روغن را به مخزن خارج می کند تا فشار تعدیل شود. یکی از مواردی که منجر به افزایش فشار می شود وجود بار بیش از حد ظرفیت در کابین آسانسور است. در اینجا عملکرد فشارشکن مانند یک کنترل هیدرولیک ایمنی اورلود است. همچنین در شرایطی که در چاه آسانسور وجود یک مقاومت مزاحم یا اختلالی در عملکردها باعث جلوگیری غیرطبیعی از حرکت آسانسور در جهت بالا میشود، فشار در سیستم افزایش یافته و در اینجا فشارشکن به عنوان یک دیوایس ایمنی وارد عمل می شود.
ایمنی آسانسور هیدرولیک در نصب و سرویس
دو عامل باعث می شود تا نصب و سرویس آسانسورهای هیدرولیک در مقایسه با آسانسورهای کششی ایمنی بیشتری داشته باشد. اولین عامل مربوط به حذف وزنه های تعادل و متعلقات وابسته از داخل چاه آسانسور است. این امر باعث افزایش ایمنی برای نصاب و سرویسکاری که داخل چاه آسانسور مشغول به کار است می شود. عامل دوم مربوط به محل استقرار تجهیزات نیرو محرکه است. در آسانسورهای کششی موتور و فلکه ها در بالای چاه آسانسور تعبیه شده اند. این در حالی است که در سیستم های هیدرولیک تجهیزات محرکه در پایین روی زمین قرار گرفته اند. نصب و سرویس آسانسورها کششی خصوصا انواع آسانسور روملس کششی (MRL) با خطرات بیشتری همراه است.
رویه نجات اضطراری
یکی دیگر از موارد در بهره برداری آسانسور از منظر ایمنی بحث رویه نجات اضطراری است. رویه نجات در آسانسور به امکان پایین آمدن کابین و خارج کردن مسافر در مواقع اضطرای، قطع برق یا توقف عملکردهای دستگاه مربوط است. این رویه در آسانسورهای هیدرولیک در قیاس با آسانسورهای کششی بسیار راحت است. با چرخاندن شیر دستی روی پاورونیت، کابین به آرامی پایین می آید.
ایمنی آسانسور در شرایط زلزله
در شرایط زلزله نباید از آسانسور استفاده کرد. دلیل این موضوع خطراتی است که در ارتباط با تجهیزات داخل چاه آسانسور در شرایط زلزله بوجود می آید. بسیاری از حوادث آسانسور در شرایط زلزله به دلیل خارج شدن وزنه های تعادل از مسیر خود هستند. همچنین با توجه به اینکه سیم بکسل ها توسط فلکه بالای چاه در کشش هستند، در صورتی که کف اتاقک موتورخانه (سقف چاه) دچار شکستگی شود می تواند مشکلات مهمی ایجاد کند. ایمنی آسانسور هیدرولیک در شرایط زلزله بالاتر است. زیرا آسانسور هیدرولیک در اغلب موارد بدون وزنه تعادل اجرا می شود. تجهیزات محرکه مانند جک و پاوریونیت به دلیل استقرار روی زمین در شرایط زلزله خطر کمتری خواهند داشت.