در ابتدای این مقاله به مفهوم و تعریف چاه آسانسور پرداخته شده است. برای جلوگیری از اشتباه، تفاوت میان چاه آسانسور و چاهک آن تشریح شده و تعریف صحیحی از چاه آسانسور تبیین شده است. در ادامه ابعاد چاه آسانسور، چاهک و فضای بالاسری توضیح داده شده اند.
چاهک آسانسور که در اصطلاح عامیانه آن را چاله آسانسور نیز مینامند در بسیاری از موارد با چاه آسانسور اشتباه گرفته میشود. در این نوشته تعریف دقیق چاهک آسانسور و تفاوت آن با چاه آسانسور بیان شده است. همچنین به نحوه اجرای فونداسیون چاله آسانسور و پلیت گذاری پرداخته شده است.
چاه آسانسور و شرایط موتورخانه آن دو مورد از مهمترین بخش هایی هستند که مورد توجه سازندگان ساختمان قرار می گیرند. پیش از نصب آسانسور لازم است بستر لازم ساختمانی برای آن آماده شود. محفظه ای که آسانسور و تمام متعلقات و تجهیزات وابسته در آن قرار میگیرند چاه آسانسور است. همچنین تجهیزات نیروی محرکه از قبیل موتور، یا پاوریونیت در اتاقک موتورخانه مستقر می شوند. چاه آسانسور و اتاق موتورخانه باید در تناسب با مشخصات آسانسور و همچنین الزامات استاندارد و مقررات ملی ساختمان طراحی و اجرا شوند.
مهمترین ضوابط و مقررات مرجع در زمینه اجرای بخش های گوناگون ساختمانی و تجهیزات مربوط به آسانسور، متن استاندارد ملی آسانسور و مقررات ملی ساختمان، مبحث پانزده می باشد. ممکن است در برخی ساختمان های خاص در تناسب با شرایط کاربردی و بهره برداری استانداردها یا ضوابط دیگری نیز حاکم باشد که مقوله ای جداگانه است.
در استاندارد ساختار و ایمنی نصب آسانسور که اخذ گواهینامه مربوط به آن در نهایت اجباری است، الزامات گوناگونی در ارتباط با طراحی و اجرا آورده شده است. این الزامات عمدتا موارد ایمنی را مورد نظر قرار میدهد. باید توجه داشت که انطباق کامل الزامات استاندارد آسانسور در این بخش اجباری است. در صورت عدم انطباق هر یک از بندهای استاندارد امکان اخذ گواهینامه در پایان کار وجود ندارد تا مشکل مرتفع شود.
در مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان نیز بطور مفصل درباره چاه، چاهک و اتاق موتورخانه انواع آسانسور کششی و هیدرولیک بحث شده است. در این متن هم مقررات احداث و آماده سازی چاه آسانسور و اتاقک موتورخانه و هم توصیه های غیر الزام آور در این باره تدوین شده است.
ممکن است مهندسین مشاور یا طراح ساختمان طراحی آرشیتکت یا سازه، طراحی و نقشه چاه و ماشین روم آسانسور را انجام دهد. حتی در این حالت نیز لازم است با شرکت طراح آسانسور مشورت و هماهنگی های لازم در ارتباط با جزئیات بعمل آید. طراحی این بخش دارای چند جنبه است و مستلزم هماهنگی عناصر معماری، سازه ای، تاسیسات و البته از همه مهمتر خود آسانسور است.طرح و نقشه بهتر است مورد بررسی و تایید طراح آسانسور، و همچنین مهندس ناظر ساختمان قرار گیرد.
طراحی، نقشه، اجرا و نظارت بر چاه و همچنین اتاقک موتورخانه، مستلزم همکاری و هماهنگی مجری ساختمان، طراح و شرکت نصب آسانسور است. بدون شک، مجری و سازنده ساختمان مسئول اجرای چاه و موتورخانه می باشند. جزییات اجرایی چاه، چاهک، اورهد و اتاقک موتورخانه باید در مرحله نقشه و در حین اجرا با دقت مورد بررسی قرار گیرند.
